Της Θεανώς Θειοπούλου
Έργα δεκάδων ή εκατοντάδων εκατομμυρίων (δρόμοι, λιμάνια, μαρίνες, ξενοδοχεία, ιατρικά και διαγνωστικά κέντρα, πανεπιστημιακά κτήρια, φοιτητικές εστίες, γήπεδα γκολφ, σχολεία, εμπορικά και οικιστικά υποστατικά) περιλαμβάνονται στις μεγάλες αναπτύξεις που τρέχουν σε όλη την Κύπρο και αναμένεται να επιφέρουν πολλαπλά οφέλη στη χώρα και τους κατοίκους. Έργα που όταν υλοποιηθούν πιστεύεται ότι θα αλλάξουν την όψη του νησιού, τόσο σε κτιριακές εγκαταστάσεις όσο και στο οδικό δίκτυο.
Ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων στην ιστοσελίδα του αναφέρει ότι «το χαρτοφυλάκιο των 19 μελών του Συνδέσμου Μεγάλων Αναπτύξεων περιλαμβάνει υπερσύγχρονα ιατρικά και διαγνωστικά κέντρα, μοντέρνα σχολεία, καλαίσθητα πανεπιστημιακά κτήρια, γήπεδα γκολφ, εμπορικά και οικιστικά κτίσματα, με την αξία τους να έρχεται στα 8 δισεκατομμύρια ευρώ».
Σημειώνεται ακόμη ότι «τα μεγάλα αναπτυξιακά έργα έχουν πολλαπλά οφέλη για την Κύπρο. Προωθούνται οι στρατηγικοί στόχοι του κράτους για ανάπτυξη και οδηγούν στην εισροή εσόδων στα κρατικά ταμεία, ενισχύοντας έτσι την αναπτυξιακή πορεία του τόπου μας. Η πολύτιμη συμβολή του κατασκευαστικού τομέα στην κυπριακή οικονομία είναι διαχρονική και αυτό διαφαίνεται από το γεγονός ότι συνεισφέρει από 15 έως και 17% κάθε χρόνο στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) της χώρας μας, ενώ εργοδοτεί πέραν των 40 χιλιάδων εργαζομένων. Αυτά τα δεδομένα πιστοποιούν ότι ο κατασκευαστικός κλάδος είναι ένας βασικός πυλώνας της κυπριακής οικονομίας».
ΓΚΟΛΦ – ΟΙΚΙΣΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΕΙΣ
Στα μεγαλεπήβολα έργα που περιλαμβάνονται στο χαρτοφυλάκιο του Συνδέσμου είναι το θέρετρο Limassol Hills Golf Resort, το οποίο είναι υπό κατασκευή και περιλαμβάνει στις εντυπωσιακές εγκαταστάσεις του σταθμό βιολογικού καθαρισμού του νερού, φωτοβολταϊκό πάρκο και δημόσιους χώρους πρασίνου.
Το Limassol Greens περιλαμβάνει γήπεδο γκολφ 18 οπών, διεθνών προδιαγραφών, υπερσύγχρονο clubhouse, 500 επαύλεις και 250 διαμερίσματα. Καθώς, επίσης, εμπορικούς και ψυχαγωγικούς χώρους, με καταστήματα, εστιατόρια, καφετέριες, κέντρο ευεξίας, γυμναστήριο, εξωτερικούς χώρους για γιόγκα και διαλογισμό, γήπεδα τένις και καλαθόσφαιρας, μονοπάτια πεζοπορίας και ποδηλασίας, παιδότοπους, υπαίθριο αμφιθέατρο και πλούσιο βοτανόκηπο. Στο πλαίσιο υλοποίησης του υπολογίζεται να εργοδοτηθούν περισσότεροι από 2.700 εργαζόμενοι, ενώ με την πλήρη λειτουργία του πέραν των 750 ατόμων θα αποκτήσουν θέση εργασίας.
Σε εξέλιξη βρίσκονται οι εργασίες κατασκευής των δύο sold-out πολυκατοικιών Robin East και Robin West, που περιλαμβάνουν 52 διαμερίσματα δύο και τριών υπνοδωματίων, καθώς και η κατασκευή των πρώτων 24 επαύλεων. Οι εργασίες κατασκευής του γηπέδου γκολφ, του Clubhouse, του οδικού δικτύου και των υποδομών προχωρούν με γοργούς ρυθμούς. Το συνολικό κόστος της ανάπτυξης θα ξεπεράσει τα 400 εκατομμύρια ευρώ.
Μια εξίσου σημαντική επένδυση, τόσο για την επαρχία Λεμεσού όσο και για όλη την Κύπρο, είναι το Eagle Pine Golf Resort, με την αξία του να ξεπερνά τα 500 εκατομμύρια. Θα διαθέτει γήπεδο γκολφ πρωταθλητισμού 18 οπών, εμπορική ανάπτυξη, καφετέριες, εστιατόρια, σύγχρονο boutique hotel 80 κλινών, καθώς επίσης οικιστικές αναπτύξεις σε 676 ανεξάρτητα οικόπεδα, με πέντε μεγάλες ενιαίες οικιστικές αναπτύξεις. Ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων εκτιμά ότι το έργο αυτό θα προσθέσει στα ταμεία του κράτους €200 εκατομμύρια και θα εργοδοτήσει 300 άτομα για την υλοποίηση του.
Το πρωτοποριακό έργο Minithis Resort στην επαρχία Πάφου, με συνολικό κόστος στα 500 εκατομμύρια, θα εργοδοτήσει 800 άτομα για την κατασκευή του και 500 για τη λειτουργία του. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο σχεδιασμός και η υλοποίηση των εν λόγω έργων γίνεται βάσει περιβαλλοντικών μελετών, στοχεύοντας στη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων στο κλίμα. Στηρίζονται, δηλαδή, σε πρακτικές που κινούνται στο πλαίσιο που καθορίζει η πράσινη βιώσιμη μετάβαση και ανάπτυξη, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην επίτευξη των στόχων SDGs και των κριτηρίων ESG που έχει η χώρα μας.
ΜΑΡΙΝΕΣ
Ο χάρτης των μαρίνων της Κύπρου έχει αναβαθμιστεί ποιοτικά. Τόσο οι μαρίνες που είναι σε λειτουργία όσο και αυτές που βρίσκονται στα σκαριά, αφορούν μεγαλεπήβολα αναπτυξιακά έργα, τα οποία προσελκύουν το ενδιαφέρον ντόπιων και ξένων επενδυτών.
Υπάρχουν, όμως, και έργα ανάπτυξης που εμφανίζουν προβλήματα στην υλοποίηση τους, όπως είναι η ανάπλαση του λιμανιού και της μαρίνας στη Λάρνακα. Χρειάστηκε πολιτική παρέμβαση μετά από σύσκεψη που έγινε στο Προεδρικό για να αρθεί –φαινομενικά έστω- το αδιέξοδο μεταξύ κράτους και Kition Ocean Holdings. Και ενώ διαφάνηκε ότι το τοπίο ξεκαθαρίζει, λίγα εικοσιτετράωρα αργότερα δημιουργήθηκαν σκιές για το μέλλον της μεγαλύτερης επένδυσης στην Κύπρο, με την Ελεγκτική Υπηρεσία να σπεύδει να χαράξει τις κόκκινες γραμμές και η Βουλή να ζητάει διευκρινίσεις.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρώτη μαρίνα που λειτούργησε στο νησί, είναι αυτή της Λάρνακας, η οποία το 2022 εισήλθε σε στάδιο ανάπλασης, σε μια επένδυση που ακουμπά τα €1,2 δισ., η μεγαλύτερη στην Κύπρο.
Η πιο άμεση νέα προσθήκη στον χάρτη των μαρίνων της Κύπρου θα είναι η μαρίνα Παραλιμνίου, η οποία θα ολοκληρωθεί πλήρως το 2024.
Σήμερα, στην Κύπρο λειτουργούν η μαρίνα Λεμεσού, η μαρίνα St. Raphael, η μαρίνα Αγίας Νάπας, καθώς και η μαρίνα Λάρνακας.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Μεγάλα αναπτυξιακά έργα που είναι συνυφασμένα με την εκπαίδευση βρίσκονται στα σκαριά ή έχουν υλοποιηθεί. Προχωρούν οι εργασίες για τις εστίες στην εντός των τειχών Λευκωσία, με στόχο να δώσουν ζωή στην παλιά πόλη, ενώ προχωρούν και οι φοιτητικές εστίες στην Πάφο, οι οποίες αποτελούν τις πρώτες που κατασκευάζονται στην Κύπρο από Δήμο.
Όσον αφορά τη Λεμεσό, σε μια επένδυση που αγγίζει τα 40 εκατ. ευρώ, ανεγείρονται ιδιωτικές εστίες και έως το 2025 θα ολοκληρωθούν και οι νέες εστίες του ΤΕΠΑΚ στον Δήμο Κάτω Πολεμιδιών.
ΟΔΙΚΑ ΕΡΓΑ ΣΕ ΠΟΛΛΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
Επειδή όμως έργα δεν είναι μόνο τα κτήρια, υπάρχουν και αυτά που γίνονται στον τομέα των υποδομών σε δήμους και κοινότητες και αναβαθμίζουν την ποιότητα ζωής των κατοίκων.
Στο Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο για την τριετία 2024-2026 σημειώνεται ότι το συνολικό κόστος των αναπτυξιακών έργων ανέρχεται στα €619,6 εκατ. Η πρόνοια που υπάρχει για την τριετία 2024-2026 αφορά σε κονδύλι €414,1 εκατ. Για τις αστικές περιοχές το κονδύλι ανέρχεται στα €314,1 εκατ. και για τις αγροτικές περιοχές στα €305,5 εκατ.
Σύμφωνα με το σχέδιο δράσης 2023-2024 του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, το κόστος κατασκευής ενός σύγχρονου και ασφαλούς οδικού δικτύου ανέρχεται στα €439.3 εκατ., με χρονοδιάγραμμα υλοποίησης έως τον Σεπτέμβριο του 2026.
Στο πλαίσιο αυτό προωθείται η υλοποίηση δέκα έργων υποδομής/παρεμβάσεων, τα οποία αναμένεται να αλλάξουν την εικόνα του οδικού δικτύου της Κύπρου.
Περιμετρικός αυτοκινητόδρομος Λευκωσίας φάση Α1, τμήμα από βιοτεχνική Λακατάμιας μέχρι τη βιομηχανική Ιδαλίου (οι εργασίες άρχισαν τον Μάρτιο του 2020 και αναμένεται να ολοκληρωθούν φέτος ή αρχές του ‘25).
Κατασκευή αυτοκινητόδρομου Αστρομερίτη – Ευρύχου (οι εργασίες να αναμένεται να ολοκληρωθούν τον Οκτώβριο του 2025).
Βελτίωση των λεωφόρων Αργυρουπόλεως – Ιπποκράτους και τμήματος της λεωφόρου Τσερίου και της λεωφόρου Στροβόλου στη Λακατάμια (η ολοκλήρωσή του εκτιμάται τον Οκτώβριο του 2025).
Κατασκευή αυτοκινητόδρομου Λευκωσίας – Παλαιχωρίου, τμήμα από Ανάγεια μέχρι Αγροκηπιά (οι κατασκευαστικές εργασίες αναμένεται να ολοκληρωθούν τον Σεπτέμβριο του 2026).
Κατασκευή φάσης Α’ δρόμου Γερμασόγειας – Ακρούντα – Διερώνας – Αρακαπά (η ολοκλήρωση του έργου εκτιμάται ότι θα γίνει τον Ιούνιο του 2024).
Κατασκευή Α’ φάσης αυτοκινητόδρομου Λεμεσού – Σαϊττά (προς το τέλος του 2024 αναμένεται να ολοκληρωθούν οι κατασκευαστικές εργασίες).
Κατασκευή αυτοκινητόδρομου Πάφου Πόλης Χρυσοχούς, Αγ. Μαρινούδας – Στρουμπιού Φάση Α1 (το έργο να αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2025). Βελτίωση δρόμου Σωτήρας – Δερύνειας (οι εργασίες υπολογίζεται ότι θα ολοκληρωθούν τον Φεβρουάριο του 2025).
Βελτίωση παραλιακού δρόμου Λάρνακας – Δεκέλειας (τον Ιούνιο του 2024 τοποθετείται η ολοκλήρωση του έργου). Τον Μάιο του 2025 εκτιμάται πως θα είναι έτοιμη η πρώτη φάση του δρόμου Πάφου – Πόλις Χρυσοχούς.